آیا می‌دانستید فقط با ۲۰٪ کارکرد کلیه‌ هایتان هم می‌توانید زندگی طبیعی داشته باشید؟ به همین دلیل ممکن است برای مدتی طولانی متوجه تخریب تدریجی کلیه‌ هایتان نشوید. گاهی‌ اوقات حتی عادت‌های بسیار متداول می‌تواند موجب آسیب رسیدن به کلیه‌ هایتان شود و ممکن است وقتی مشکل تشخیص داده شود، دیگر خیلی دیر شده باشد.

کلیه‌های ما عضوی فوق‌العاده هستند. آنها هورمون ترشح کرده، خون را تصفیه کرده، موادمعدنی را جذب کرده، تولید ادرار کرده و توازن اسیدی قلیایی بدن را حفظ می‌کند. زندگی کردن بدون کلیه‌ها ممکن نیست و چینی‌ها آن را خاستگاه انرژی حیاتی بدن می‌دانند. مراقبت از کلیه‌ها هم‌ردیف مراقبت از سلامت عمومی بدنتان است. اگر می‌خواهید در تمام طول عمرُ کلیه‌هایتان به خوبی برایتان کار کنند به مواردی که در زیر تحت عنوان عادت‌های مضر به آن اشاره شده توجه کنید:

1. عادت مصرف نوشابه: طبق تحقیقی که روی کارمندان دانشگاه اوساکا در ژاپن انجام گرفت، مشخص شد که نوشیدن دو یا بیشتر نوشابه در روز (چه رژیمی و چه عادی) می‌تواند با بالا رفتن احتمال بروز بیماری‌های کلیوی در ارتباط باشد. این تحقیق روی ۱۲۰۰۰ کارمند انجام گرفته و میزان پروتئین یافت‌شده در ادرار آنهایی که میزان بالایی نوشابه در روز مصرف می‌کردند، بالاتر بود. وجود پروتئین در ادرار یکی از نشانه‌های اولیه تخریب کلیه‌هاست اما اگر در این مرحله تشخیص داده شود، می‌توان از آن پیشگیری کرد.

2. عادت به سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با بیماری آترواسکلروز (تصلب شراین) در ارتباط است. باریک و سخت شدن رگ‌های خونی بر تامین خون برای اندام‌های حیاتی بدن ازجمله کلیه‌ها اثر می‌گذارد. طبق یک تحقیق کشیدن دو سیگار در روز برای دوبرابر کردن سلول‌های اندوتلیال موجود در خون کافی است. این یک هشدار برای تخریب رگ‌هاست. تحقیقات بسیار زیادی کشیدن سیگار را با مشکلات کلیوی مرتبط دانسته‌اند.

3. کمبود ویتامین B6: دنبال کردن یک رژیم‌غذایی سالم برای سلامت عملکرد کلیه‌ها خیلی مهم است. براساس تحقیقاتی که در مرکز پزشکی دانشگاه مری‌لند انجام گرفته است، کمبود ویتامین B6 خطر ابتلا به سنگ‌کلیه را بالا می‌برد. برای عملکرد خوب کلیه‌ها باید در روز حداقل 1.3 میلی‌گرم ویتامین B6 مصرف کنید. غنی‌ترین منابع این ویتامین ماهی، نخود، جگر، سیب‌زمینی و سبزیجات نشاسته‌دار و میوه‌ها غیر از مرکبات هستند.

4. ورزش نکردن: ورزش یک راه عالی دیگر برای محافظت از کلیه‌هایتان است. در یک تحقیق که در سال ۲۰۱۳ انجام گرفت مشخص شد که زنانی که بعد از یائسگی ورزش می‌کردند تا ۳۱٪ کمتر به سنگ‌کلیه مبتلا شدند. به طور کل حفظ وزن سالم احتمال سنگ‌کلیه را کاهش می‌دهد.

5. کمبود منیزیم: اگر به اندازه کافی به بدنتان منیزیم نرسانید، کلسیم به درستی در بدن جذب نشده و در جایی انباشته می‌شود که این می‌تواند منجر به اضافه‌بار کلسیم و ایجاد سنگ کلیه شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل، از سبزیجات، حبوبات، دانه‌ها و آجیل استفاده کنید. آوکادو نیز منبعی بسیار عالی از منیزیم است.

6. اختلال خواب: همه ما یک خواب خوب در شب را دوست داریم. کلیه‌هایمان هم همینطور. اختلالات خواب مزمن می‌تواند منجر به بیماری‌های کلیوی شود. باید بدانید که بافت کلیه‌ها در طول شب تجدید می‌شوند و به همین دلیل اختلال خواب می‌تواند به طور مستقیم به آنها آسیب برساند.

7. ننوشیدن آب کافی: کلیه‌ها برای اینکه بتوانند به درستی عمل کنند، باید به آنها آب برسد. اگر به اندازه کافی آب ننوشید، سموم در خونتان جمع می‌شود زیرا مایعات کافی برای بیرون کشیدن آنها از طریق کلیه‌ها وجود ندارد. توصیه می‌شود که در روز حداقل ۱۲ لیوان آب بنوشید. چک کردن رنگ ادرار روش خوبی برای تشخیص کم‌آب شدن بدن است.

8. خالی نکردن به‌موقع مثانه: وقتی احساس می‌کنید باید به دستشویی بروید، معطل نکنید. نگه داشتن ادرار در مثانه اصلاً کار درستی نیست چون اگر به طور منظم ادامه پیدا کند، می‌تواند فشار وارد بر کلیه‌ها را زیاد کرده و موجب نارسایی کلیه شود.

9. مصرف بالای سدیم: نمک برای بدن حیاتی است اما باید مصرف آن را محدود کنید. مصرف زیاد سدیم می‌تواند فشارخونتان را بالا برده و فشار زیادی به کلیه‌هایتان وارد کند. نباید در روز بیشتر از 5.8 گرم نمک مصرف کنید.

10. مصرف زیاد کافئین: معمولاً خیلی بیشتر از چیزی که فکر می‌کنیم در روز کافئین مصرف می‌کنیم. در بسیاری از نوشیدنی‌ها و سوداها کافئین وجود دارد و قبل از اینکه بدانید فشارخونتان بالا رفته و کلیه‌هایتان شروع به شکایت می‌کنند.

11. سوء‌مصرف داروهای مُسکِن: معمولاً خیلی زود به سراغ مسکن‌ها می‌رویم، آن هم به میزان بالا و در زمان نامناسب. وقتی درد دارید، ساده‌ترین فکر این است که یک مسکن بخورید اما بهتر است کمی بیشتر فکر کنید. همه داروها عوارض‌جانبی دارند و خیلی از آنها به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند. بااینحال مصرف بعضی داروها برایتان لازم است که بهتر است به مورد بعد رجوع کنید.

12. مصرف نامنظم داروها: فشارخون بالا و دیابت نوع ۲ دو مشکل متداول هستند که معمولاً در اثر سبک‌زندگی و رژیم‌غذایی بد ایجاد می‌شود. اگر به آن مبتلا هستید، مراقب آسیبی که می‌توانند به کلیه‌هایتان برسانند باشید و از اعضای بدنتان با مصرف به‌موقع داروهای تجویزشده برایتان، محافظت کنید.

13. مصرف زیاد پروتئین: براساس تحقیق دانشگاه هاروارد، بالا بودن میزان پروتئین در برنامه‌غذایی، می‌تواند به کلیه‌ها ضرر برساند. آمونیا یکی از محصولات فرعی است که در اثر هضم پروتئین در بدن تولید می‌شود. سمی که کلیه‌های پُرکارتان باید آن را خنثی کنند. هرچه مصرف پروتئین شما بیشتر باشد، فشار بیشتری به کلیه‌ها وارد شده و این مسئله به مرور زمان موجب ضعف عملکرد آنها می‌شود.

14. عدم رسیدگی به‌موقع به بیماری‌ها و عفونت‌ها: همه ما خیلی اوقات بیماری‌های کوچکی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا را نادیده می‌گیریم اما این می‌تواند به کلیه‌هایمان آسیب برساند. تحقیقات نشان داده است که کسانیکه به خوبی از خود مراقبت نکرده و استراحت کافی برای درمان بیماری‌هایشان ندارند، دچار مشکلات کلیوی می‌شوند. 

15. سوء‌مصرف نوشیدنی‌های الکلی: سموم موجود در الکل نه‌تنها به کبدتان آسیب می‌رساند، بلکه روی کلیه‌هایتان نیز اثر منفی دارد. یک راه برای جلوگیری از بیماری‌های کلیوی، مصرف نکردن نوشیدنی‌های الکلی است.

آیا می‌شود خون مصنوعی ساخت؟

سال‌هاست پزشکان آرزو می‌کنند خون‌های مصنوعی‌ای ساخته شود که بتوانند بدون نگرانی از سازگاری گروه خونی یا آلودگی، آن را به بیماران خود تزریق کنند. تاکنون موادی به عنوان خون مصنوعی برپایه هموگلوبین (ماده حمل‌کننده اکسیژن در خون) ساخته شده است. اما یک پژوهش نسبتا جدید نشان داده که استفاده از این نوع مواد خطر سکته قلبی یا حتی مرگ را به همراه دارد.

ولی یک خبر خوب هم در این زمینه هست؛ این‌که روش جدیدی برای ساخت خون مصنوعی با استفاده از سلول‌های بنیادی دنبال می‌شود که ممکن است بتواند خون واقعی تولید کند. اما این روش هم هنوز به نقطه قطعی نرسیده است.


وقتی نان بیات می‌شود دقیقا چه اتفاقی برای آن می‌افتد؟
بیات شدن نان تنها خشک شدن و از دست دادن رطوبت نیست. نان حتی در جای مرطوب یا در بسته‌بندی می‌تواند بیات شود. درباره این موضوع متخصصان صنایع غذایی تحقیقات فراوانی انجام داده‌اند؛ اما هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌اند. به نظر می‌آید که هرچه از عمر نان می‌گذرد، آب از درون ذرات نشاسته نان خارج و به فضای بین ذرات نشاسته می‌آید. در نتیجه، خاصیت ژل‌مانندی ذرات نشاسته کم می‌شود و نان حالت بیات پیدا می‌کند. اگر نان بیات را گرم کنید، آب دوباره به اندازه کمی داخل ذرات نشاسته نفوذ می‌کند و نان کمی نرم می‌شود. اما این وضع زیاد طول نمی‌کشد، چون نان داغ شده خیلی زود رطوبت از دست می‌دهد و دوباره بیات و این‌بار حتی سفت‌تر می‌شود. وقتی نان بیات می‌شود، بعضی از ذرات طعم‌دار آن هم در هوا پراکنده می‌شوند و در عوض، نان از مواد غذایی مجاور خود یا از دیواره ظرفی که در آن است، ذرات طعم‌دار جذب می‌کند. به همین دلیل، نان بیات شده مزه غذای دیگر یا گاهی بوی پلاستیک می‌دهد.


آیا حلزون می‌تواند بدون پوسته‌اش زنده بماند؟
نه. تقریبا در همه حلزون‌ها، پوسته شامل بعضی اندام‌های مهم و حیاتی است که حتی وقتی حلزون به‌طور کامل از پوسته‌اش بیرون می‌آید، درون پوسته باقی می‌مانند. بنابراین اگر حلزون را به‌طور کامل از پوسته‌اش جدا کنید احتمالا چندان زنده نخواهد ماند. البته حلزون‌ها آسیب‌های جزئی روی پوسته خود را می‌توانند ترمیم کنند. اگر به نقش‌های روی پوسته یک حلزون نگاه کنید خواهید دید که بی‌نظمی‌هایی در نقش‌های پوسته وجود دارد؛ این بی‌نظمی‌ها جای ترمیم شده شکستگی‌ها یا آسیب‌های قدیمی است.



چرا آب معدنی تاریخ انقضا دارد؟
آب معدنی تصفیه و پاک شده، اما کاملا استریل نیست و باکتری‌های موجود در آن می‌توانند به تدریج زیاد شوند و آب را ناسالم کنند، مگر این‌که بطری آب تیره‌رنگ باشد یا در تاریکی نگه‌داری شود. ضمنا ممکن است موادی از بدنه پلاستیکی بطری جدا و در آب حل شوند. البته هرکدام از این اتفاق‌ها زمان بسیار طولانی نیاز دارد که تاریخ انقضای روی بطری خیلی زودتر از آن فرا می‌رسد. بنابراین تاریخ انقضای آب معدنی بیشتر جنبه احتیاط دارد و تاکید بر این‌که آب معدنی همیشه سالم نمی‌ماند.